در سال ۱۶۲۲ ميلادي شاه عباس توانست با كمك انگليسي‌ها و توانمندي سردار ايراني امام قلي خان دست پرتغالي‌ها را از اين بندر كوتاه كند. به افتخار اين پيروزي بندر گمبرون به بندر عباس تغيير نام داد. در تقسيمات فعلي كشوري شهر بندرعباس مركز استان هرمزگان و يكي از مهم‌ترين مراكز راهبردي و بازرگاني ايران در جوار خليج فارس و درياي عمان مي‌باشد.

هر دو نام‌هاي سورو و گمبرون هر دو واژه ايراني داشته و در اصل به شكل‌هاي «سارو» (منسوب ساري يعني گونه‌اي پارچه كه در سمت هندوستان توليد ميشده‌است) و خامه ور رون (محل داراي پارچه و تور و ريسمان) بوده و اين نام مي‌توانست به موجود كجكي راه رونده يعني خرچنگ اطلاق شود كه پرتقاليها آن را در زبان خويش به همين معني يا به معني گمرك گرفته‌اند. نام خامه ور ون در نام بندر خمير استان هرمزگان واقع در شمال جزيره قشم زنده مانده‌است. بنابراين نام پرتغالي كامبارائو/كاماراو به كلمه فارسي خم برو و خمي رو مي‌توانست سبب پديد آمدن نام كهن محلي نام اين شهر يعني خمبرو در معني جايگاه خرچنگ‌ها شده باشد. گرچه معلوم نيست كه پرتقاليها نام گمبرون (خام ور ون) را رسماً در زبان خويش به معني جايگاه خرچنگ يا شهر گمركي گرفته باشند.

يونانيان نام كهن بندرعباس را در لشكركشيهاي اسكندر و نيروي دريايي او «سالمونت» مي‌نگارند كه آن را نيز مي‌توان به همين معني جايگاه توليد پارچه ساري / ساره يا سالمو (تور، ريسمان) گرفت.

وازه ثياب در زبان عربي كه معني جامه‌ها و البسه است؛ مسلم مي‌نمايد نام تياب خود همان شهر سورو (سالمونت) زمان باستان يعني بندر عباس كهن منظور بوده‌است.

نام جرون همان طوريكه گفته شده‌است:"جرون نام قديمي جزيره هرمز بود، اما پس از جابجايي مركز تجاري و بازرگاني هرمز كهن (ميناب) به اين جزيره و ايجاد شهري بنام هرمز در اين جزيره، كم كم اسم هرمز با توجه به پيشينه تاريخي آن، جاي جرون گرفته و بعنوان جزيره هرمز شهرت جهاني يافت.بعدها نام جرون در بندرگاهي كه در منطقه سورو كهن وجود داشت، استفاده گرديد. با رونق و گسترش تجارت در جزيره هرمز بندر جرون هم رو به رشد نهاد از اين بندر براي بارگيري وتخلبه كالاهاي تجاري جزيره هرمز استفاده مي‌شد.جرون شهري است نيكو و بزرگ و داراي بازارهاي خوب كه بندرگاه هند و سند مي‌باشد و مالتجاره‌هاي هندوستان از اين شهر به عراق عرب و عراق عجم و خراسان حمل مي‌شود"^[۱]

كلمه جِر در فارسي به معاني شكاف زمين و نهر كوچك است. از اين مفهوم در باب نام جرون دو نتيجه مي‌توان گرفت. نخست اينكه از نام جر رون (جر ران، جر لان) مفهوم قطعه زمين جداشده از سرزمين و خاك اصلي يعني جزيره اراده شده باشد. از اينكه در زبان فارسي اثر و نشاني از اين مفهوم نمي‌بينيم؛ پس بايد آن را كنار نهاد. دوم اينكه از آن معني ناحيه‌اي كه در كناره‌اي بلند آب گودي قرار گرفته يعني بندر (بُن در يا بُن دريا) منظور شده باشد. از سفرنامه ابن بطوطه چنين مستفاد ميشود كه نام جرون به همين معني اخير گرفته شده و به بندرگاهي درشهر سورو اطلاق گرديده‌است. اين نام بدين مفهوم مي‌توانست بين بندرگاه شهر سورو و جزيره جرون (جزيره هرمز) مشترك بوده باشد.

در زمان فرمانروايي داريوش بزرگ (بين ۵۸۶ و ۵۲۲ پيش از ميلاد) فرمانده سلياكوس به فرمان داريوش بزرگ از بندرعباس با كشتي به اكتشاف اقيانوس هند و درياي سرخ پرداخت. در زماني كه اسكندر، شاهنشاهي ايران را فتح مي‌كرد، بندرعباس با نام هُرميرزاد (Hormirzad) شناخته مي‌شد.البته اين شهر در محل فعلي نبود و شهر كوچكي در مسير بندرعباس ميناب قرار داشت و مركزيت اصلي بيشتر با جزيره هرمز بود.

شهرستان بندرعباس در شمال تنگه هرمز قرار دارد. وسعت آن ۲۷۳۱۶ كيلومتر مربع است. اين شهرستان از سمت شمال به شهرستان حاجي آباد و از سمت شرق به شهرستان‌هاي ميناب و رودان، از غرب به شهرستانهاي: بندرخمير و بندر لنگه، و از جنوب به خليج فارس و جزيره قشم محدود مي‌باشد.

شهر بندر عباس مركز شهرستان بندر عباس است. وسعت اين شهر كه در ساحل خليج فارس واقع شده‌است حدود ۴۵ كيلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دريا ۱۰ متر مي‌باشد.

نزديك‌ترين شهر به بندرعباس شهر قشم (مركز جزيره قشم) با حدود ۲۸ كيلومتر مي‌باشد. فاصله بندرعباس تا تهران ۱۳۳۳ كيلومتر مي‌باشد.

شهر بندر عباس از شمال به ارتفاعات و كوه‌ها و از جنوب به دريا منتهي ميشود؛ بنابراين موضوع شيب عمومي شهر در راستاي شمال به جنوب ميباشد. بخش وسيع و قابل توجهي از شهر از جمله محله سورو در جنوب غربي شهر و جنوب خيابان امام خميني حد فاصل خور شيلات و خورگورسوزان و جنوب محله نخل ناخدا داراي سطحي هموار بوده و از ارتفاعي بين ۰٫۶ متر تا حداكثر ۵ از سطح دريا برخوردار مي‌باشد.

در تقسيم بنديهاي استاني قديم، بندرعباس (به همراه ميناب و شهرهاي شرق هرمزگان) شهرستاني از استان كرمان قديم (استان ۸) بود و بعدها به عنوان استان ساحلي و سپس هرمزگان مستقل گرديد.

اميران يا حميران روستاي كوجكي از توابع بخش مركزي شهرستان گاوبندي در استان هرمزگان واقع در جنوب ايران. در حدود ۳۰۰ متر از سطح دريا ارتفاع دارد.

پيشينه

در دوران بيشين دوتن از قبيله العبيدلي بنامهاي «شيخ عبدالله العبيدلي» و «شيخ عبدالجبار العبيدلي» بر اين منطقه حكمران بودند.

محدوده اميران

از شمال هشنيز، از جنوب نخل جمال، از مغرب بوچير، واز سمت مشرق به علفدان محدود مي‌گردد.

جمعيت

جمعيتش در حدود ۲۵۰ نفر مي‌باشد كه اهل سنت واز پيروان امام محمد ادريس شافعي هستند. داراي مسجد، مدرسه، خانه بهداشت، وآب چاههايش شيرين است.

نژاد

مردم اين روستا از نژاد عرب هستند وبزبان عربي وفارسي تكلم مي‌نمايند.

آثار

در حدود ۲۰۰ خانه قديمي وتاريخي در روستا وجود دارد كه ازسنگ وكاه وگل ولاي ساخته شده‌است وتاريخش به چند صدسال پيش بر مي‌گردد.

• شهرستان پارسيان شامل ۲ بخش به نامهاي زير است:

• بخش مركزي پارسيان

• دهستانها:

• دهستان: بوچير

• دهستان: مهرگان

• بخش كوشكنار

دهستانها:

• دهستان: كوشكنار

• دهستان: بهدشت

شغل اهالي صيد، ماهي گيري و كشاورزي است، تجارت و سفر و كار در منطقه پارس جنوبي است. وصادرات پارسيان در سابق خرما و غله بوده‌است.

در منطقه پارسيان دره‌هاي متعدي وجود دارد كه به صورت مسيل و يا رودخانه فصلي در جريان است، مشهورترين دره‌هاي منطقه عبارت‌اند از: درواه گبري، رودخانه، درواه حلواي، درواه گز آبدين، دوراه چا درواه، درواه تنگ بردول، و درواه آبيار. در گوشه وكنار بعضي از اين درواهها زمينهاي (جوكار) وجود دارد كه در بعضي او قات كشاورزان در آن جو و گندم مي‌كارند و دراين سال‌ها كه شهرستان با خشك سالي روبه رو شده‌است دي‌گر شاهد اب‌ گيري اين دره‌ها نيستيم.

در منطقه پارسيان نخلستان وسيعي وجود دارد و در زمان پيشين محصولات خرما و غله از اين منطقه به هند ومومباسا برده مي‌شده‌است ومردم منطقه از راه تجارت وسفر به هند و آفريقا امرا معاش مي‌نموده‌اند، نخلستان پارسيان به شرح زير است:

نخل فولاد، نخل جنگل غربي، نخل خلفاني، نخل ملا خنجيها، نخل درواه، نخل خواجه، نخل علي قاسم، نخل ملا اسحاق، نخل باقر حافظي، زريبه مير، زريبه ملا احمد وهزارها باغها ونخلستانهايي كه در دوران گذشته در منطقه وجوده داشته‌است كه متأسفانه بعلت ايجاد سدهاي كوچك در مسير ابخور اين زمينهاوكم بود آب شرين، بيشتر نخلها مرده‌اند و نابود شده‌اند.از زمان ايجاد اين سدها در مسير اكثر نخلستانهاي منطقه خشك شده‌اند.

پارسيان داراي كشتزارهاي گسترده‌است كه عبارت‌انداز: گود قاسمو، چاه دروا، جنگل، خور خنجيها، بند ملا، خالصي، لمري، باغ مقبل، ارض بردول، زمين جوكار پشت كوه، در اين كشتزارها در حدود ۱۰۰۰۰ من جو و گندم و غله كاشته مي‌شود و زراعت ديم است كه اين اسامي در سال‌هاي قبل مورد استفاده مردم شهرستان بوده ودر سال‌هاي اخير ديگر از اين اسامي استفاده نميشود.

اين منطقه داراي غذاهاي بخصوصي است كه از ميان آنها مي‌توان نام برد:

• مجبوس
• رنگينك
• لگيمات
• خمفروش
• گيويده
• حليم

اين منطقه داراي قسمت‌هاي زيادي است كه از اين ميان مي‌توان به احشام، {دشتي}متن ضخيم، بستانو، بهده، بوچير، جهواز، شيوو، ستلو، كوشكنار، فومستان، ميلكي، روستاي باصفاي خوزوو_ بركه دكا، سروباش، يرد خردو، يردخلف، يُرد قاسمعالي، يُرد كوخردي، كناردان- روستاي عماني -اشاره كرد.

طي سال‌هاي اخير پيشرفت‌هاي قابل توجهي در منطقه بوجود آمده‌است كه به‌وسيله نهادهاي دولتي و همچنين نيكوكاران بوده‌است كه از مهم‌ترين اقدامات انجام شده مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

• احداث بيمارستان خيريه تخصصي رستماني با تجهيزات بالا.
• آسفالت كشي و بزرگراه سازي به‌وسيله شهرداري.
• احداث مساجد و مدارس.
• احداث دانشگاه‌هاي پيام نور و آزاد و علمي كاربردي
• احداث حوزه علميه خواهران

بوستانها

بوستانهاي دولت، دوم خرداد، جمال آباد، كودك و غدير با امكانات محل بازي كودكان و سريس بهداستي درسطح شهر رودان، ازاماكن تفريحي مردم به شمار مي روند .

بوستان دولت – ورودي شهر، قسمت شرقي

بوستان دوم خرداد – ورودي شهر، جنب بيمارستان

بوستان جمال آباد – بلوارجمهوري، سنگ رستم

بوستان كودكان – روبه روي اداره بازرگاني

بوستان غدير – ورودي شهر

بازيهاي محلي

مجولا، تيله بازي، كليكا، دارتوپ، كتلا، كوتپكا ( قايم باشك )، خيارتولا، رمازا، درا، درامُگاو...

صنايع دستي

سفالگري

اين صنعت دستي حرفهاي مردانه است و انواع ظروف سفالي شامل ظرف آبخوري " جهله " ،

ظرف نگهداري خرما " گراشي " كوزه، آفتابه گلي، ليوان آبخوري ، " برنگ " و ... را با چرخ هاي سفالگري مي سازند .

حصيربافي

حصير بشتر توسط زنان و دختران منطقه بافته مي شود . مواد اوليه آن، برگ خرما و ضايعات درخت خرما است كه پس از تبديل به نوارهاي باريك، مدتي آن را در آفتاب قرار مي دهند تا نرم شود . آن گاه محصولاتي مانند زيانداز " تك "، سيني بزرگ وگرد " سپ "، سبد دردار " كنتله "، درپوش كوزه " سرجهله "، قفس حصيري، بادبزن و ... مي سازند .

شك بافي

شك به وسيله نوعي هاون چوبي، چند قرقره مخصوص كه به قالب معروف است و يك بالش كوچك پارچه اي تهيه مي شود . بالش را روي هاون چوبي گذاشته وبا دست مي بافند . براي تزئين لبه آستين، دوريقه، جلوسينه، لبه دامن، لباس هاي زنانه، اطراف مقنعه و سجاده نماز از آن استفده مي شود .

خوس دوزي

از انواع سوزن دوزي است كه نوارهاي نقره اي باريك روي پارچه توري ريز بافت دوخته مي شود و براي ترئين مقنعه، دستارو ... به كارمي رود .

بادله دوزي

بادله دوزي يا تلي بافي ازبافتن چند نوع زري به يكديگر شكل مي گيرد . ازبادله اي كه به كمك نوارهايي به پهناي 15 سانتي متر توليد مي شود، براي تزئين لبه شلوارهاي زنانه استفاده مي شود .

سوزن دوزي

پس ازانتخاب پارچه مناسب در قطع و اندازه هاي مختلف، طرح كلي سوزن دوزي را روي آن دوخته و سپس به پركردن فواصلي كه در طرح مشخص شده است مي پردازند . غذاهاي محلي

به دليل شرايط خاص آب وهوايي و خصوصيات اقليمي، غذاهاي محلي رودان بسيار متنوع است .

غذاهايي كه با گوشت درست مي كنند ( گوشت مرغ، ماهي، گوسفند وميگو ) :

قليه ماهي، ماهي برشته، مهياوه، سوراغ، هواري، كاتخ ( آبگوشت ) قبولي، دوپيازه، هوگرمو، كباب آردي، نيمرو، هوجشن، دالك گندم، قليه بادمجان، خورشت سبزي، فسنجان، دم كش ماهي، تاس كباب، كوكوماهي، كتلت، كوفته و...

غذاهايي كه از حبوبات وخرما درست مي كنند :

رنگينه، چنگال، كلمبا، مقلك، جلابي، كنگ شانه زده، كنگ سه روزه، اشكوته، كنگ جوشانده، خرماشيره، خرمالكي، خرما ماليده، كپنگ، سيسوك، جازگ، آش گندم .

شيريني

رنگينه، حلوا شيره، حلوا تخم مرغ، حلواسوراي، فرني، كدلمه، مالوكي، نان خرمايي، كلوچه بلوچي، ترك، حلوا برع، انگشت پيچ، شله زرد، نان پنجره اي، لكي ماست

نان

نان دستي، نان تاوه اي، نان بالا تاوه، نان تنوري، نان دارچوبه اي، نان سوراغ، نان كولوكو، نان فطير، نان مشته، نان كرسك، نان ريته، نان تيمشي، نان جراده، نان كماچ، نان تيقني و ...

ترشي

ترشي انبه دررودان بسيار متداول است وبه دو صورت ترشي انبه چغاله يا انبه نارس سالم تهيه مي شود . ديگر ترشي هاي رودان شامل ترشي ليمو، پياز، سير، كلم، پوزيلگ ومخلوط است.

مربا

مرباي انبه، مرباي نارنج، مرباي هويج، مرباي ليمو، مرباي خرما و... متداول است . يكي از بهترين مرباهايي كه به تنهايي خورده مي شود، مرباي خرما يا كنگ شانه زده است .

وجود رودخانه هاي دائمي وآب شيرين رودان وجغين، ذخايربه نسبت عظيم آب هاي زيرزميني و دشت ها و جلگه هاي آبرفتي، خاك حاصلخيز و علاقه مردم به كشاورزي، همه و همه باعث شده كشاورزي دراين منطقه رشد وتوسعه زيادي داشته است .

مهمترين محصولات كشاورزي رودان شامل خرما، مركبات، صيفي جات و غلات است . پرتقال، نارنگي وليموترش ازمركبات با ارزش اين شهرستان و گوجه فرنگي، خيارسبز، هندوانه، پياز، بادمجان و انواع سبزي ها ازمهمترين صيفي جات منطقه هستند .

وجود كارخانه هاي توليد لبنيات، سردخانه وبسته بندي محصولات كشاورزي ازديگر مزيت هاي اقتصادي منطقه است .

دِهبارز واقع در بخش مركزي از توابع شهرستان رودان در استان هرمزگان و يكي از نقاط ديدني استان هرمزگان در جنوب ايران است.

• پل رودخانه آبنما پلي ساخته دست بشر امروزي و رودخانه زلالي كه از زير آن جاري مي‌باشد، اين مكان در ۱۲ كيلومتري شمال شهرستان رودان ( دِهبارز ) واقع است.

• نازدشت در فاصله ۶۵ كيلومتري شمال شهرستان رودان ودر همسايگي استان كرمان باغهاي زيباي ناز دشت چلو خاصي را به منطقه داده‌است. خاندان پهلوي در اين مكان اقدام به ساختن كاخ عظيمي نموده‌اند، باغ ناز دشت جهت شادابي نياز به توجه بيشتر مسئولين دارد، كلكسيوني از انواع مركبات و ارقام مرغوب پرتقال, نارنگي و گريپ فروت از جمله محصولات باغ زيباي نازدشت مي‌باشد.

• كهنوج بالا كمي پايين تر از پل زيباي آبنما منطقه‌اي به نام فوق با داشتن قنات‌هاي جاري از آب زلال و باغهاي انبه و ليموترش، گردشگاه زيبايي از بوجود آورده‌است. به يقين تفرج در رودان بدون ماندن در كهنوج بالا خالي از لطف وصفا مي‌باشد.

• فربوري به طور حتم يكي از بهترين گردشگاههاي رودان محسوب مي‌شود ايجاد باغات بسياري دل انگيز با آب چشمه ودر دل كوه زيباي خيال انگيزي به اين منطقه كه در فاصله ۲۱كيلومتري شرق دِهبارز واقع شده‌است. وجود آبشارهاي زيبا از جمله ديدنيهاي فربوري مي‌باشد.

• آبشار كرون اين آبشار درمنطقه كوهستاني بادافشان در ۲۷كيلومتري در مسير جاده رودخانه ورودان واقع مي‌باشد و يكي از پر آب ترين منطقه رودان بشمار مي‌آيد.

اين منطقه يكي از مهمترين اماكن گردشگري شهرستان رودان (دِهبارز) به شمار مي‌آيد. آثارتاريخي وجاذبه هاي گردشگري

سنگ نوشته هاي بادافشان

درمنطقه اي به همين نام درفاصله 25 كيلومتري شمال رودان، روي سنگ هاي ستبر كلماتي به خط ميخي و نقاشي هايي بديع وجود دارد كه قدمت آن ها به دوران ايلامي و آشوري مي رسد

قلعه كميز

در فاصله 12 كيلومتري شرق رودان، قلعه اي كه نشان هويت و پايمردي مردم اين سامان است، نظر هر بيننده اي رابه خود جلب مي كند . درقديم چون اغلب نقاط رودان را آب فرا گرفته بوده، مردم دراين قلعه مستحكم سكونت داشته اند .

تم مارو ( تپه خيرآباد )

درنزديكي قلعه كميز، به نام تم مارو وجود دارد كه درگذشته محل دفن مردگان واشياي گران قيمت بوده است . گفته مي شود درنام اين تپه ازماراستفاده شده تا مردم جرات نزديك شدن به آنجا را نداشته باشند .

قلعه دختران

اين قلعه درفاصله 5 كيلومتري شمال رودان ودرمنتهي اليه جنوبي كوه گرم قراردارد كه درحال حاضر به ويرانه اي تبديل شده است . وجود سنگرهاي سنگي متعدد در اطراف قلعه وغاري درپايين آن، حكايت از دقت و توجه خاص ساكنان قلعه به امنيت پناهگاهشان دارد .

زيارتگاه امامزاده سيد سلطان محمد

براساس اسناد تاريخي نسب شريف امامزاده سيدسلطان محمد، به امام موسي بن جعفر ( ع ) مي رسد . بقعه اين امامزاده در روستاي زيارت پيرچوگان درفاصله 45 كيلومتري رودان قرار دارد .

كوه زندان

مكان بسيارصعب العبوري است كه گويا در قديم مخصوص زندانيان سياسي بوده است . براي رسيدن به آن 

بايد از راه هاي باريك بدنه كوه رد شد . مسير عبور از تونل باريك وتاريكي كه به صورت هلالي

در بدنه كوه حفرشده به گونه اي است كه با اندك غفلتي امكان سقوط به اعماق دره وجود دارد .
بعد از اين تونل، شكاف غار قراردارد كه پس از عبور از آنجا مي توان وارد قلعه شد . 

12 اتاق در بدنه كوه زندان حفر شده است .

امامزاده شاه قطب الدين حيدر

نسب اين امامزاده براساس شجره نامه مستند به امام حسن مجتبي (ع) مي رسد كه دربخش جنوبي رودان درمحله بند ملا قرار دارد .

ساير آثارتاريخي وبقاع متبركه رودان عبارتند از :

روستاي نمونه گردشگري زيارت سيد محمد ( پيرچوگان )، پل آبنما، قلعه بيژن، قلعه مهران شميلو، تم سيدي، قلعه برنطين، قلعه جغين ورودخانه، قبرستان گبرها، تپه خودروگان، تپه پالور، جلگه موري، قدمگاه حضرت ابوالفضل، حضرت امير، باغ وكاخ شاه نازدشت، قنات كهنوج بالا، امامزاده جلال الدين، امامزاده سيداميربن سليمان، ساير زيارتگاه ها شامل : زيارتعلي، پيرسركوه دربخش رودخانه و ...

مسجد افغان واقع در بخش مركزي شهرستان بندر لنگه و از نقاط ديدني استان هرمزگان در جنوب ايران است.

اين مسجد تاريخي در محلهٔ افغان بندرلنگه واقع شده‌است. اين بنا، از بناهاي مرحوم حاج عبدالله افغان، بازمانده افغاني‌هاي بستك در شهرستان بندر لنگه واز بناهاي دوره افشاريه مي‌باشد . اين مسجد داراي يك شبستان تابستاني و يك شبستان زمستاني مي‌باشد . ستون اين مسجد با گچ بري‌هاي زيبا و برجسته تزئين شده‌است . تاريخ ساخت اين بنا به سال ۱۲۷۰ هجري قمري بر مي‌گردد.