در فاصله 60 كيلومتري شهر قشم و در مناطق باتلاقي و تالابي حاشيه شمال غربي جزيره قشم در موقعيت جغرافيايي 27-40 و 26 عرض شمالي و 22 و 55-21 و 55 طول شرقي در گستره اي به وسعت 85806 جنگل هاي مانگرو حفاظت شده  حراي ايران قراردارد.

مانگرو به اجتماعات جنگلي  سازگار با آب و خاك شور ساحل دريا اطلاق مي شود. اين جنگل ها از گياهان چوبي دانه دار تشكيل شده اند كه در گستره جزر و مد مصب ها ، دلتا ها ، جزاير ، خورها و خليج ها در طول مناطق حاره كشيده شده اند.

جنگل هاي مانگرو گرچه در مقابل شوري آب و خاك بردبارند ، ولي براي حفظ موجوديت و خصوصيات خود به جريان آب شيرين دائمي نياز دارند . به همين جهت دلتاي رود مهران كه از كوه هاي جنوب لار در استان فارس سرچشمه مي گيرد و در شمال جزيره قشم ، در محدوده شهرستان بندر عباس ، به خليج فارس مي ريزد بخش عمده اي از اين منطقه را تشكيل مي دهد. عمق آب در خورهاي اين منطقه به 3 متر مي رسد . آب و هواي اين منطقه حاره اي و نيمه حاره اي است و تابستان هاي بسيار گرم و مرطوب دارد. دماي منطقه در اين فصل تا 40 درجه سانتي گراد  نيز مي رسد.

فصل بارندگي در اين منطقه از آذر تا فروردين ماه و مقدار آن از 100 تا 300 ميلي ليتر متغير است.

بر اساس گزارش اتحاديه حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي (IUCN ) وسعت جنگل هاي مانگرو  جهان يكصد هزار كيلومتر  مربع و بيشترين محدوده پراكنش آنها در مناطق آمريكا ، استراليا و آسيا است.

ويژگي هاي جنگل هاي مانگرو به گونه اي تنگاتنگ بستگي به شرايط اقليمي ، شكل زمين در اراضي ساحلي ، دامنه جزر و مد ، نوع خاك و جريان آب شيرين دارد. به همين دليل ، اين جنگل ها ، از نظر تركيب گونه اي ، بسيار متنوع هستند. جنگل هاي حراي جنوب كشور ما بر خلاف اغلب جنگل هاي مانگرو جهان تنها از يك گونه و به ندرت از دو گونه تشكيل شده اند.

عنصر اصلي سازنده اين جنگل ها گونه اي به نام AVICENNIA MARINA است كه به نام دانشمند بزرگ ايراني ابوعلي سينا نامگذاري شده و از مقاوم  ترين گونه هاي مانگرو موجود در جهان است.

پراكنش جنگل هاي حرا به چهار عامل حرارت ، شوري دريا ، جريان هاي ملايم دريايي و جنس خاك بستگي دارد.

جنگل هاي مانگرو ايران با دارا بودن شرايط خاص گياهي و جانوري از زيستگاه هاي مهم به شمار مي روند و به همين جهت از سوي اتحاديه حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي به عنوان ذخيره گاه زيستكره ( MAM&BIOSPHERS ) ( MAB/ BR ) اعلام شده.

ذخيره گاه هاي زيستكره جهاني مناطقي از خشكي ، دريا و دريا خشكي هستند كه دست نخورده و بكر باقي مانده و قابليت برگشت به حالت اول را داشته باشند. اين مناطق براي حمايت از توسعه پايدار و رفع تعارض بين انسان و طبيعت  به ثبت رسيده اند. در جهان حدود 57 ذخيره گاه  و زيستكره جهاني موجود است كه 9 منطقه آن در ايران واقع شده است.منطقه حفاظت شده  حرا كه از سال 1351 به سبب پيوستگي بيشترين مساحت و تراكم خوب از درختان حرا و نقش مهم اكولوژيكي آن در حيات وحش منطقه و توليد مثل و تكتير آبزيان و پرندگان از سوي سازمان حفاظت از محيط زيست ، منطقه حفاظت شده اعلام شد يكي از ذخيره گاه هاي مهم است كه در 17 ژانويه سال 1977 ميلادي به طور رسمي در شبكه ذخيره گاه هاي زيستكره در برنامه " انسان و كره مسكون" يونسكو ثبت شده است.

جنگل دريايي حرا در جزيره قشم با 86 هزار هكتار پوشش جنگلي ، بخش عمده اي از مساحت 162000 هكتاري جنگل هاي مانگرو ايران را تشكيل مي دهد كه در مناطق گواتر استان سيستان و بلوچستان سيريك در استان هرمزگان و نايبند  در استان بوشهر واقع شده اند.

جنگل هاي حرا در اراضي خيس، گلي و تالاب هاي گستره جزر و مد تنگه خوران به صورت نامنظم و با تراكم متفاوت پراكنده اند. در مناطقي كه جريان آب خورها آرام است فشردگي اين جنگل ها بيشتر است.

درختان حرا نسبت به شوري زياد حساس هستند و در گستره خشكي اغلب با تراكم كمتري ديده مي شوند. با افزايش شوري خاك ، درختان حرا در سطح خشكي جاي خود را به گونه اي شور پسند واگذار مي كنند كه از حاشيه آنها را احاطه كرده اند.

بالا آمدن و فرونشستن آب دريا در سواحل ، كه به گونه اي موزون و مستمر در شبانه روز انجام مي گيرد ، از جمله عوامل تعيين كننده در شكل گيري تنوع حيات  در اكو سيستم حراست.

حرا گياهي است به شكل درختچه يا درخت با اندازه هاي متفاوت بين 3 تا 6 متر ارتفاع كه شاخ و برگ سبز روشني دارد . اجتماع اين درختان پوشش فشرده و انبوهي را در بخش تاج درخت به وجود مي آورد.تنيدگي شاخه ها در يكديگر به گونه اي است كه دسترسي به درون آن چندان هم آسان نيست.

ريشه هاي اصلي حرا بسيار كوتاه است ولي ريشه هاي عمودي به طول 20 الي 30 سانتي متر از سطح گل خارج مي شوندكه پنوماتوفر ناميده مي شوند و در عمل تهويه و تنفس گياه را در شرايط بي هوازي انجام مي دهند.

درختان حرا تنه هاي متعدد دارند به طوري كه تشخيص تنه اصلي به آساني ميسر نيست . برگ درختان حرا دائمي بوده و از اين رو اين جنگل ها را جنگل هاي هميشه بهار  نيز مي گويند.

منبع:

پرتال قشم