درخت حرا در خرداد ماه به شكوفه و گل مي نشيند و گل هاي زرد كوچك آن در زمينه سبز شاخ و برگ درخت بسيار زيباست . گل حرا عطر ملايم و شامه نوازي دارد.

 هواي گرم و نمناك اوايل تابستان ، سرشار از عطر سنگين گل حرا، چنان چتر سحرانگيزي بر سراسر فضاي جنگل و دريا مي گستراند كه به راستي نفس گير است. عطر گل حرا رايحه غريبي است. چيزي شبيه بوي همه ادويه هاي هندو چين! بويي ناشناخته و مبهم! بويي كه در هيچ گل و گياه ديگري نشان و حضور ندارد. بويي كاملا ويژه و خيال انگيز، تداعي كننده سرزمين هاي دور و دست نيافتني.

گل حرا خوشه اي كوچك ، زرد براق و بسيار معطر و پر شهد است . چهار گلبرگ آن هميشه به نظر خيس و مرطوب مي رسد. انبوه زنبورها ي عسل وحشي در سراسر زمان شكوفايي حرا بر فراز اين جنگل وسيع در پروازند و ميهمان اين خوان رنگين . عسل توليد شده توسط زنبورهاي وحشي قشم كه در لابه لاي درختان و در ميان سرشاخه ها كندو مي سازند ، خوشمزه و بسيار معطر است . عسل تابستانه قشم از شهد گل حرا به دست مي آيد و بوي غريب گل حرا را با خود دارد. مردم محل براي اين عسل خواص درماني بسيار  قائلند.

در اواخر تير ماه تا اواسط مردادماه گل ها به ميوه تبديل مي شوند . ميوه حرا بادامي شكل و كوچك است . زمان بذرگيري نيمه دوم مرداد تا نيمه اول شهريور ماه است و در شرايط مناسب 90 در صد آنها در فاصله 10 تا 15 روز جوانه مي زنند و در دو تا سه سال رشد مي كنند و به ارتفاع يك تا يك و نيم متر مي رسند.

دانه درخت حرا، بر خلاف بذر درختان خشكزي ، بر روي درخت مادر جوانه مي زند و سپس از پايه مادري جدا شده و در گل و لاي پاي درختان فرو مي رود و نهال جديدي را به وجود مي آورد و به همين دليل آن را شبه زنده زا مي گويند

فايده هاي حرا

از ديگر ويژگيهاي درختان حرا شيرين كردن آب دريا و مصرف آن و ترشح نمك از طريق برگ ها است. نمك ترشح شده از گياه را به خوبي مي توان به صورت برآمدگي هايي در پشت برگ ها مشاهده كرد.

سرشاخه و برگ درختان حرا علاوه بر خوش خوراك بودن ، داراي ارزش غذايي معادل يونجه و جو براي حيوانات است.

از اين درخت همچنين مي توان خمير كاغذ تهيه كرد. در بعضي از كشورها از چوب درخت حرا تسبيح و گردن بند درست مي كنند

جنگل هاي حر اگرچه توده خالص و يك دستي هستند كه هيچ گونه تنوع گياهي در آنها ديده نمي شود ولي از تنوع جانوري بسياري برخوردارند. اين تنوع مديون موقعيت گذرگاهي اين جنگل ها است. علاوه بر آن ، كفه هاي گلي و باتلاق ها نيز هر يك سهمي در اين تنوع دارند.

جنگل هاي حرا در يك محيط زيستي ديناميك واقع شده اند كه سطح آب در آنها به شدت نوسان دارد. در واقع اين جنگل ها تالاب هايي هستند كه پيوسته در برابر تغييرات جريان آب شور و شيرين قرار دارند.

موقعيت گذرگاهي اگرچه سبب مي شود كه جنگل هاي حرا از غناي هر دو اكوسيستم آب شور و شيرين و خشكي و دريا بهره مند شوند ولي همين موقعيت نقطه آسيب پذير اين جنگل ها نيز به حساب مي آيد . زيرا از هر دو سو مي توانند مورد آسيب قرار گيرند. اين ويژگي سبب شده است كه جنگل هاي  مانگرو نيز به عنوان زيستگاه حساس شناخته شوند.

پرندگان حرا

جنگل هاي حرا در قشم زيستگاه بيش از 110 گونه پرنده هستند كه هر يك به نوعي به آن وابسته اند. حدود 3/1 درصد گونه هاي پرندگان و 25 درصد پرندگان ايران در اين جنگل ها در جمعيتي بين 30 تا 50 هزار ديده شده اند.

حضور پرندگاني همچون پليكان پا خاكستري با تعدادي كمتر از 200 قطعه و گيلانشاه خالدار با جمعيتي كمتر از 100 قطعه – كه در معرض انقراض قرار دارند- در اين جنگل ، اهميت حياتي اين منطقه را به عنوان يكي از زيستگاه هاي پرندگان آبزي نادر و حمايت شده، بيش از بيش روشن مي كند.

به هنگام بالا آمدن آب ( مد) فقط تاج درختان حرا را مي توان ديد و تنه درختان در زير آب است. در موقع جزر دو چهره ديگر به جنگل ها اضافه مي شود كه كفه هاي گلي و مانداب ها كه هر دو براي پرندگان آبزي محل مناسبي براي تغذيه به شمار مي رود.

بيشترين تراكم پرندگان در اين منطقه در پاييز و زمستان و كمترين آن در تابستان است. اجتماع اگرت ساحلي ، اگرت بزرگ ، حواصيل خاكستري، نوك پارويي، پليكان پا خاكستري، فلامينگو، انواع گيلانشاه ها ، كاكايي ها، سليم خرچنگ خوار و بالكان ها در اين جنگل ها ديده مي شود كه در جزيره كوچك و بزرگ آن تخم گذاري مي كنند و بدين ترتيب اهميت حفاظت و حراست از منطقه را بيشتر نمودار مي كنند. اين پرندگان با نوك هاي متفاوت خود كه هر يك كاربرد ويژه اي دارند براي تغذيه از آبزيان و خاكزيان به اين زيستگاه ها رو مي آورند.

اگرت ها با نوك هاي نيزه اي خود طعمه را در آب و گل مي جويند. نوك قاشقي غذاي خود  را از آب پارو مي كند . گيلانشاه ، نوك  كماني خود را براي يافتن غذا تا اعماق خاك خيس خورده فرو مي برد . فلامينگو از آبزيان داخل آب صيد مي كند. منقار پليكان ، مثل ملاقه اي بزرگ ، هر بار كه از آب پر مي شود مقداري از آبزيان را در خود دارد.

تاج درختان حرا محل استراحت و آشيانه سازي اگرت ها و حواصيل است. اما لانه هايي كه بر روي تاج درختان حرا ديده مي شوند همه به پرندگان تعلق ندارند. بسياري از اين لانه ها – كه در نهايت استحكام و دقت ساخته شده اند- به نوعي موش تعلق دارد كه خود را با محيط حرا سازگار كرده اند.

درباره پرندگان ساكن و مهاجر قشم ، سازمان منطقه آزاد اقدام به توليد يك كتاب مرجع نفيس با عنوان پرندگان قشم نموده و يك سري بروشور نيز به 5 زبان درهمين زمينه منتشر ساخت.

منبع:

پرتال قشم